Continentiezorg

Stressincontinentie of inspanningsincontinentie

Komt voor bij druk verhogende momenten (verhoogde buikdruk) zoals zwaar tillen, niezen, hoesten, lachen, sporten. Door deze druk wordt de urine als het ware uit de blaas geperst en wordt urine verloren zonder aandrang te voelen. Over het algemeen is er geen sterke plasdrang en als er sprake is van urineverlies dan is dit meestal weinig: druppels of scheutjes. De oorzaak is een slecht functionerende sluitspier, verzwakte bekkenbodemspieren.

Urge-incontinentie

Ook wel aandrangincontinentie. Urineverlies na sterke aandrang: je haalt het toilet niet op tijd. Oorzaak is meestal een overactieve blaasspier.

Reflex-incontinentie

Bij reflex-incontinentie is er sprake van een onderbreking van de zenuwbanen in het ruggenmerg als gevolg van neurologische aandoeningen. De blaas gaat een eigen leven leiden. Er is geen prikkel meer om te plassen dan wel op te houden.
Oorzaak: dwarslaesie, MS, Parkinson, Spina bifida

Functionele incontinentie

Is het gevolg van geestelijke stoornissen en/of een verminderde functie van het bewegingsapparaat (spieren en gewrichten). Je kunt daardoor niet goed uit de voeten en bent daarom vaak te laat bij het toilet.

Overloopincontinentie

Overloopincontinentie is een combinatie van een blaasprobleem en een probleem met het afsluitmechanisme van de blaas. De blaas heeft een verminderde samentrekkingskracht. Je kunt niet of slechts gering persen, waardoor de blaas de urine niet goed afvoert. Er blijft daardoor na het plassen een steeds grotere hoeveelheid urine achter in de blaas (residu): dit kan urineweginfecties veroorzaken. Doordat de blaas zo uitgerekt is, kan hij niet meer samentrekken om de urine te lozen, wat ertoe kan leiden dat er helemaal niet meer geplast kan worden. Daarnaast kan het afsluitmechanisme de overvolle blaas niet afsluiten. Bij overloopincontinentie is er sprake van extra druk op de overvolle blaas. De blaas loopt als het ware over. Een overvolle blaas kan blijvende schade veroorzaken: vernauwde plasbuis, vergrootte prostaat, problemen met de blaasspier.

Mixed incontinentie

Mixed incontinentie (of gemengde incontinentie) is een mengvorm van aandrang- en inspanningsincontinentie. Je kunt plotseling een hevige aandrang om te plassen voelen, maar ook wat druppels urine verliezen als je bijvoorbeeld hoest of lacht. Het is bij mixed incontinentie belangrijk om na te gaan van welke vorm je het meeste ongemak hebt. Een dagboekje waarin je bijhoudt hoe vaak je urine verliest, kan hierbij helpen.

Nadruppelen of Post Micturition Dribbling (PMD)

Nadruppelen is bij mannen één van de meest voorkomende klachten bij urineverlies. Ondanks goed uitplassen en goed uitschudden kan er soms nog wat urineverlies zijn. Dat komt omdat de urinebuis nog niet helemaal leeg is. De medische term hiervoor is ‘Post Micturition Dribbling’.
PMD ontstaat doordat de omliggende spier te zwak is om de urinebuis volledig te legen. Als gevolg daarvan verzamelt de resterende urine zich op een laag punt in de urinebuis om op een gegeven moment alsnog naar buiten te vloeien. De meest voorkomende oorzaken hiervoor zijn verslapte bekkenbodemspieren en prostaatproblemen.

Bij mannen is het ‘nadruppelen’ een van de meest gehoorde klachten. Wanneer het lijkt alsof je uitgeplast bent en je blaas is geleegd, vloeien er toch nog kleine hoeveelheden urine. De medische term hiervoor is ‘Post Micturition Dribbling’ (PMD). Vaak komt nadruppelen tot uiting na het plassen waardoor je zonder bescherming eindigt met natte kleding. Ondanks ‘de tijd nemen’ voor het plassen of goed uitschudden blijft dit vaak een probleem. Dat komt doordat de urinebuis (de buis die van de blaas naar de top van de penis loopt) niet volledig geleegd wordt door de omliggende spier. Een hoeveelheid urine verzamelt zich dan op een laag punt in de urinebuis en vloeit naar buiten.

Oorzaak van urine-incontinentie

Urine-incontinentie bij mannen:

In de vorm van stressincontinentie, urge-incontinentie, gemengde incontinentie, overloopincontinentie, functionele incontinentie, reflexincontinentie, PMD (Post Micturition Dribbling of nadruppelen)

• Medische ingrepen/medicijnen
  • Leefgewoonten: roken, alcohol, overgewicht, koffie, zoetstof-houdende dranken, verkeerde plasgewoonten (niet goed uitplassen, te lang ophouden, verkeerde toilethouding)
• Aandoeningen: vergroting van de prostaat, blaasontsteking, neurologische ziekte, diabetes, dwarslaesie
• Ouderdomsverschijnselen: verslapping spieren, achteruitgang mobiliteit en geestelijke vermogens
• Verstopping of obstipatie/constipatie, waardoor plasbuis deels dichtgedrukt wordt
• Nierstenen in de plasbuis (overloopincontinentie)

Behandeling urine-incontinentie

Wanneer intermitterend katheteriseren:

Als er sprake is van

• Neurogeen blaaslijden
• Aanhoudende urine die achterblijft in de blaas (residu) en/of onvermogen tot blaaslediging bij:
• Neurologische blaasfunctiestoornissen
• Blaasfunctiestoornis waar een anatomische of functionele aandoening aan ten grondslag ligt of bij urethrapathologie

Ter veiligstelling van de nierfunctie. Echter, een urineweginfectie vanwege katheteriseren is wel een risico.

Oorzaak van ontlastingsincontinentie

Oorzaak ontlastingsincontinentie bij volwassenen:

• Beschadiging kringspier in de anus (na zware bevalling, als complicatie na operatie, gevolg van ongeluk): je voelt wel aandrang, maar je kunt de ontlasting niet ophouden.
• Verslappen kringspier in de anus (vaak combinatie van slechtere werking kringspier en slechtere werking van de zenuwen naar de kringspier): het aandranggevoel verdwijnt, je merkt niet dat je ontlasting verliest.
• Beschadiging van zenuwen die kringspier en bekkenbodemspieren aansturen (bevalling, langdurige obstipatie/constipatie, operatie, ouderdom, ziekten als Multiple Sclerose, Spina Bifida – open rug).
• Verzakking van de endeldarm (anale prolaps): deel van de endeldarm is door de anus naar buiten gezakt.
• Chronische darmontstekingen als Crohn, colitis ulcerosa, of proctitis waarbij slijmvlies van de endeldarm ontstoken raakt. Dit kan een versterkt aandranggevoel veroorzaken waardoor het moeilijker is om ontlasting op te houden.
• Overloopdiarree (paradoxale diarree of soiling): bij langdurige verstopping kan dunne ontlasting langs de harde ontlasting in de endeldarm weglekken. Vooral bij ouderen en kinderen de oorzaak van ongewild ontlastingsverlies.
• Neurologische aandoeningen waardoor er minder controle is over de stoelgang (dementie, verlamming, herseninfarct, MS).
• Spastisch bekkenbodem syndroom: ontstaat wanneer bekkenbodemspieren en inwendige sluitspier van de anus vrijwel altijd aangespannen zijn. Daardoor heb je veel moeite met het kwijtraken van ontlasting en vaak langdurige verstopping. Uiteindelijk kan hierdoor overloopdiarree ontstaan.
• Low Anterior Resectie syndroom (LAR): verzamelnaam voor klachten die kunnen ontstaan na een endeldarmoperatie.

Obstipatie

Poep je minder dan 3 keer per week? Dan spreken we van obstipatie (ook wel constipatie of verstopping). Kenmerkend is harde, droge poep. Het kost veel moeite om te poepen en het lukt alleen door hard te persen. Ook buikpijn en een harde opgezette buik komen vaak voor.
Klachten als gevolg van verstopping:

• Aambeien en kloofjes of scheurtjes
• Overloopdiarree

Gemiddeld wordt 100 tot 150 gram ontlasting per dag, met een frequentie van 3 keer per dag tot 3 keer per week, als normaal beschouwd. Het meest gebruikelijke patroon is 1 keer per dag, al gaat dit maar voor minder dan 50% van de mensen op. Ongeveer 1 op de 3 mensen heeft in meer of mindere mate last van obstipatie.

Hoe verder?

Verstopping kan een klein, kortdurend probleem zijn zonder lange termijneffecten voor de gezondheid. Soms kan het echter langdurig zijn en ongemak en pijn veroorzaken. Bij langdurige obstipatie kun je het best een arts raadplegen.

Behandeling ontlastingsincontinentie

Als verstopping de oorzaak is, moet de verstopping behandeld worden. Is een andere aandoening de oorzaak, dan zal deze behandeld moeten worden.

Behandelingen:

• Bekkenfysiotherapie
• Operatie om kringspier te herstellen of vervangen: sfincterplastiek (herstellen beschadigde kringspier met deel gezonde kringspier), dynamische gracilis plastiek (nieuwe kringspier van gracilisspier uit dijbeen gestimuleerd door pacemaker in buikwand
• Sacrale neuromodulatie (SNM) ofwel sacrale neurostimulatie (SNS)
• Darmspoelen
• Gebruik van absorberende hulpmiddelen/incontinentiemateriaal als broekluiers, anale tampons
• Aanleggen van een stoma (in zeer ernstige gevallen)
• Kinderpsycholoog bij ontlastingsincontinentie bij kinderen

Staand plassen voor mannen

• Ga staan met de voeten iets uit elkaar en licht naar buiten gedraaid, de knieën niet op slot.
• Strek je romp goed op, waardoor de onderrug hol wordt en het bekken naar voren kantelt. De blaas kan zo goed leeglopen.
• Ontspan de bekkenbodem en neem de tijd. Laat de plas dus zelf op gang komen en onderbreek deze niet.
• Pers licht na om er zeker van te zijn dat de blaas echt leeg is.
• Span tenslotte de bekkenbodem licht aan.

Poephouding

• Ga ontspannen op het toilet zitten met een bolle rug. Voeten plat op de grond en knieën uit elkaar. Gebruik eventueel een voetenbankje als je niet met je voeten bij de grond kunt
• Ontspan de bekkenbodem en neem ruimschoots de tijd om te poepen. Ga naar het toilet als je aandrang voelt
• Kantel, als de passage van de ontlasting moeilijk verloopt, enige malen het bekken in het ademtempo: maak tijdens een uitademing een bolle rug (trek de buik in, en schouders naar voren) en tijdens een inademing een holle rug (duw de buik naar voren en schouders naar achteren)
• Duw rustig mee met aandrang, de bekkenbodem moet ontspannen blijven. Ga dus NIET krachtig meepersen
• Span de bekkenbodem licht aan, dat doe je door de anus in trekken. Veeg schoon van voor naar achteren en vooral niet in de anus

Hoogland Medical heeft een groot assortiment continentiematerialen en hulpmiddelen zoals absorberende materialen (o.a. inlegverbanden, continentiebroekjes, onderleggers), afvoerende materialen (eenmalige katheters, verblijfskatheters, suprapubische katheters, externe katheters/condoomkatheters, urinezakken, beenzakken, opvangzakken) en irrigatiesystemen/darmspoelsystemen.